Terwijl ze voor me uitliep, bekeek ik de gedaante waartoe ze me had gereduceerd. De kloof tussen ons was het grootst op ooghoogte en het kleinst aan onze voeten, die elkaar met elke stap wisten te raken. Ik nam de versimpelde weergave van mezelf waar, voor me uitgestald op een reeks stoeptegels.
Wellicht is het omdat ze altijd met ons meelopen, dat we zo weinig stilstaan bij de merkwaardigheid van onze schaduwen. Die abstracte, vereenvoudigde versies van ons complexe zelf.
Die kloof tussen concreet en abstract, manifesteert zich – afgezien van tussen mens en schaduw – ook op andere wijzen.
Tijdens een van zijn lezingen, dacht Jordan Peterson, professor in de psychologie aan de Universiteit van Toronto, na over het antwoord op de vraag ‘of fictie waar is’. Het wordt immers vaak gezien als iets dat ver afstaat van de realiteit.
Nu beantwoordde Peterson zijn eigen vraag, door te stellen dat fictie eigenlijk net zo waar is, als dat nummers dat zijn. “Nummers zijn een abstractie van een onderliggende realiteit. Maar niemand met een gezond verstand, zou zeggen dat nummers niet waar zijn. Je zou zelfs kunnen verdedigen dat nummers reëler zijn dan hetgeen wat ze representeren.”
Denk aan een wiskundige formule, die gebruikt wordt om voorspellingen te doen over allerlei verschillende situaties. Op diezelfde wijze kan één roman essentiële patronen bevatten, die zich herhaaldelijk voordoen in uiteenlopende, individuele mensenlevens.
Naast het eureka momentje dat ik ervoer, vond ik het bijzonder om te horen hoe Peterson de link legde tussen twee disciplines die normaal gesproken ver van elkaar af staan. Ik heb zowel colleges over Franse literatuur als over statistiek gevolgd. En hoewel beiden een beroep deden op heel andere delen van mijn hersens, ben ik er op een vergelijkbare manier wijzer van geworden: abstracties, zij het in de vorm van fictie, nummers of zelfs schaduwen, reduceren een complexe, schijnbaar ordeloze realiteit, tot essentiële vormen.
Een honderdtal boekpagina’s leert je een belangrijke levensles, waar je normaal gesproken vijftien jaar over zou doen, om die te bevatten. Op het bord staat een formule, die een complexe natuurwet weet te beperken tot een paar regeltjes cijfers en letters.
En dankzij de winterzon, terwijl ik dit schrijf, voorbij mijzelf. Een tweedimensionaal figuur. Vervaagde contouren op de wand.
Déjà Lu 