Een grauwe herfstochtend. Ik rijd langs de beboste weg en mijn blik volgt een spoor van gele en rode herfstbladeren die sterk contrasteren met het grijze decor.
‘Louisa, ogen op de weg!’
Mijn rijdinstructeur is al een paar weken bezig met mij te ‘leren kijken’.
Ik probeer steeds te anticiperen op wat hij van mij verwacht, maar vaak mis ik nog te veel. Op het moment dat hij me aanspreekt, ben ik elke keer weer verbaasd over het feit dat we allebei door dezelfde voorruit kijken, maar alsnog andere dingen zien.
Stel dat je in een groep van honderd mensen naar deze tekst zou kijken (heel groot geprojecteerd), verwacht je dan dat iedereen hetzelfde ziet? Waarschijnlijk wel, vloeiend lezen wordt vaak als iets heel vanzelfsprekends beschouwd. Maar gemiddeld zouden ongeveer vijf mensen uit de groep rapporteren dat zij de tekst anders ervaren.
‘Letters die lijken te dansen en van plek te verwisselen.’ Zo beschreef een dyslect haar ervaring met lezen.
Dyslexie is een Grieks woord, dat bestaat uit dys (beperkt) en lexie (woord). Het zorgt ervoor dat men moeite ervaart met de verwerking van woorden. Tijdens het lezen slaat het brein van iemand met dyslexie niet altijd kloppende informatie op, waardoor zij woorden verkeerd lezen of de zin niet begrijpen. Ook spellen brengt moeilijkheden met zich mee, vooral bij woorden die niet worden geschreven zoals dat ze worden uitgesproken.
Aangezien ik zelf probleemloos boeken verslind en dol ben op schrijven, vond ik het lastig om me voor te stellen hoe dyslexie beleefd wordt. De beste manier waarop ik me er een voorstelling van kon maken, was door te denken aan mijn eigen rij-ervaringen. Dyslexie heeft namelijk een hoop te maken met het uitblijven van de automatische (taal)piloot.
Hoe meer kinderen oefenen met lezen en spellen, hoe makkelijker zij normaal gesproken overschakelen naar hun automatische piloot voor deze vaardigheden. Dyslexie blokkeert dit proces echter, waardoor lezen en schrijven nooit zo ‘automatisch’ zal gaan als bij niet-dyslecten.
De Zweedse programmeur Victor Widell is een vriend van de vrouw met dyslexie die ik hierboven citeerde. Hij maakte een website waarmee hij mensen die niet dyslectisch zijn laat voelen hoe het is om dat wel te zijn. Ik heb zijn site bezocht en het lezen van een tekst was opeens een hele opgave! Een nuttig inzicht voor een docent vreemde talen.
Déjà Lu 