Wartaal. ’s Ochtends vroeg op het station. De man strompelt heen en weer. Versuft, zonder doel. Hij spreekt niemand aan, maar praten doet hij aan één stuk door. Is hij op zoek naar de juiste woorden? Een zin die eindelijk de kern van zijn tragedie beschrijft? Het heeft geen zin. Met zijn woorden komt hij er niet bij.
Om psychologische problemen op te lossen wordt een groot beroep gedaan op taal: het uitpraten van conflicten, het beschrijven van gevoelens, het beredeneren van situaties… Zowel in gesprekken met naasten als met een therapeut, doen we ons best om de juiste woorden te vinden voor dat wat we diep van binnen ervaren.
Eeuwen geleden ging dit er anders aan toe. Tijdens de oudheid, waarin een (voor)vorm van psychotherapie werd beoefend, werd bij ‘cliënten’ een staat van trance opgewekt aan de hand van sensorische deprivatie, met als doel om hen bewust te maken van onderbewuste gedachten en gevoelens. Later werd met hetzelfde doel gebruik gemaakt van hypnose. Hoe apart die vormen van therapie ook zijn, ik vind het interessant om te bedenken dat tijdens in de tijd werd erkend dat niet alles rationeel te beschrijven valt.
Ook de schrijver Stephen King beschrijft hoe we niet overal bij kunnen met onze woorden. Hij zegt dat de belangrijkste dingen in het leven het moeilijkst zijn om te uiten, omdat woorden afdoen aan hun betekenis. Denk aan gesprekken waarbij je slechts enkele woorden uitwisselt, maar waarbij de zwaarte van het onderwerp in de lucht hangt.
De afgelopen weken heb ik mij beziggehouden met het geven dan groepstherapieën op school. Daarvoor gebruiken we een draaiboek met allerlei stellingen en oefeningen. Ik begon braaf met het introduceren van alle activiteiten, maar hoe langer we bezig waren, hoe vaker we afweken van het ‘script’. Ik begon te merken dat de leerlingen het gesprek zelf in de hand namen en elkaar vragen stelden. Er werden steeds persoonlijkere verhalen én adviezen gedeeld. Het was mooi om te zien hoe organisch dit verliep. Het wekte het besef bij me op dat we niet altijd de juiste woorden hoeven te hebben voor dat wat we ervaren. De zoektocht daarnaar, de diepgaande gesprekken en de band die daaruit ontstaat, dat is wat heelt.
Déjà Lu 